ABD başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazandığı günün akşamı, Almanya’da uzun müddettir kriz halinde olan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve liberal çizgideki Hür Demokrat Parti (FDP) koalisyonu dağıldı.
SPD’li Başbakan Olaf Scholz dün akşam “güvenini zedelediği” gerekçesiye FDP’li Maliye Bakanı Christian Lindner’i görevden aldı. Kabine kalan başka üç FDP’li bakandan ikisi de bugün Lindner’in vazifeden alınması üzerine Başbakan Scholz’a istifasını sundu. FDP’li Ulaştırma Bakanı Volker Wissing de vazifesinde kalmaya devam edeceğini fakat partisinden istifa ettiğini açıkladı.
DW Türkçe’nin aktardığına nazaran, böylelikle partileri temsil eden kırmızı (SPD), sarı (FDP) ve yeşil (Yeşiller) renklerden ötürü “trafik lambası” olarak da isimlendirilen üç yılık koalisyon tarihe karıştı. Scholz’un Ocak ortasında Federal Meclis’te itimat oylaması talep etmesi, olağan takvime nazaran gelecek yılın Eylül ayında yapılması gereken genel seçimlerin erkene alınması ihtimalini güçlendiriyor.
Koalisyonun dağılmasından sonra geriye kalan SPD ve Yeşiller, öncelikle önümüzdeki haftalarda azınlık hükümeti olarak emeklilik paketi, Avrupa Birliği’nin iltica ıslahatı ve öteki birtakım ekonomik tedbirlerle ilgili gündem unsurlarını sonuçlandırmayı tasarlıyor.
Scholz, öbür yandan da ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) lideri Friedrich Merz ile acilen görüşeceğini açıkladı. Lakin CDU içinde de erken seçimlere yönelik adımların yeni yılda değil çabucak atılmasını isteyenlerin sayıları giderek artıyor.
Peki mümkün erken seçime götürecek takvim nasıl işleyecek?
BİRİNCİ ADIM: FEDERAL MECLİS’TE İTİMAT OYLAMASI YAPILMASI
Başbakan Scholz, 2025 yılının birinci parlamento oturumu haftasında inanç oylamasına gitmek istediğini açıkladı. Bu durumda ne olacağı Anayasa’nın 68. unsuruna nazaran belirleniyor: Başbakan Federal Meclis’e giderek milletvekillerinden kendisine güvenip güvenmediklerini beyan etmelerini isteyecek. Anayasa, güvenoyu talebi ile oylama ortasında 48 saatlik mühlet öngörüyor, bu da parlamentonun 15 Ocak’ta oylamayı yapabileceği manasına geliyor.
Almanya siyasi tarihinde pek sık hükümet işbaşındayken pek rastlanmayan inanç oylaması en son 2001 yılında yapılmıştı. Devrin SPD’li Başbakanı Gerhard Schröder, parti içi muhaliflerin Afganistan tezkeresine karşı oy kullanmalarının akabinde Yeşiller ile sürdürülen koalisyonda istikrarı sağlamak maksadıyla itimat oylaması talep etmişti. Schröder 2005 yılında ise tekrar itimat oylamasına giderek, erken seçimlerin yolunu açmıştı.
İKİNCİ ADIM: CUMHURBAŞKANI PARLAMENTOU FESHEDER
Eğer itimat oylamasında Başbakan gereğince dayanak alamazsa Cumhurbaşkanı’na parlamentonun feshedilmesini önermesi gerekir. SPD’li olan Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in bu teklife uyacağı varsayılıyor.
Bu durumda Anayasa’nın 39. unsuru devreye girecek. Bu unsurda “Federal Meclis’in feshedilmesi halinde altmış gün içinde yeni bir seçim yapılır” deniliyor.
ÜÇÜNCÜ ADIM: ERKEN GENEL SEÇİMLER
Başbakanın takvimi değişmezse seçmenler Mart ayında erken genel seçimler için sandık başına gidebilir.
Cumhurbaşkanı Steinmeier’in inanç oylamasının yapıldığı akşam parlamentoyu feshetmesi halinde seçimler en geç 16 Mart Pazar günü yapılacak.
Almanya’da olağan takvime nazaran seçimlerin 28 Eylül 2025 tarihinde yapılacak olması partileri aday belirleme konusunda zahmete düşürebilir.
Hazırlıksız yakalanan partilerin süratlice adaylarını belirlemeleri ve eyaletlerde listelerini hazırlamaları gerekecek.
DÖRDÜNCÜ ADIM: HÜKÜMETİN KURULMASI
Anketler, seçim yapılması durumunda bir sonraki parlamentoda sandalye dağılımının kıymetli ölçüde değişeceğine işaret ediyor. Hükümetten çekilen FDP’nin seçim barajını aşarak tekrar parlamentoya girme talihi anketlere nazaran düşük.
Birçok kamuoyu araştırmacısına nazaran Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) ve SPD’den oluşan bir koalisyon ihtimal dahilinde.
2021 yılındaki genel seçimlerden 73 gün sonra koalisyonun kurulduğu hesaba katılacak olursa ve misal bir sürecin önümüzdeki seçim sonrasında yaşanması halinde Almanya’da yeni kurulacak hükümet Mayıs ayı ortasından itibaren iş başı yapacak.
Bu tarihte ise Donald Trump dört aydır başkanlık misyonunu sürdürüyor olacak.
(ALINTI)