Nihat DELİBAŞI
İzmir Şekerciler ve Pastacılar Odası, üyelerinin artan girdi maliyetleriyle ve stokçulukla mücadele etmesi için kooperatif kurdu. Türkiye’de ilk olarak uygulanan modelde kooperatif, yaptığı toplu alım sayesinde piyasada bin 100 TL olan şekerin çuvalını oda üyelerine 800 TL’ye satarken yaptığı toplu alım anlaşmaları sayesinde un ve ayçiçek yağında da benzer indirimler aldı. İzmir Şekerciler ve Pastacılar Odası Başkanı İhsan Esen, “Birleşerek stokçuluğa dur dedik. Üye esnafın maliyetlerinde minimum yüzde 20 tasarruf sağladık. Hedefimiz bu oranı daha da artırmak” dedi.
“Temel girdilerimiz yüzde 300 arttı”
Hollanda başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde esnafın ekonomik dalgalanmalardan olumsuz etkilenmesini önleyecek mekanizmaların başında kooperatiflerin geldiğini kaydeden İhsan Esen, benzer modeli Türkiye’de hayata geçiren ilk meslek örgütü olduklarını söyledi. Esen, “Dünya genelinde iklim krizi, Rusya-Ukrayna savaşı, küresel ekonomik kriz, tedarik zincirinde kopmalar derken şeker, un, enerji gibi esnafın temel girdilerinde yüzde 300’e varan artışlar yaşandı. Bugün yaşadığımız daha farklı bir kriz. Hammaddeye, işçiliğe, enerjiye gelen zamları tezgahlara yansıtamayız. Başka bir formül bulalım ki esnafımıza daha ekonomik, iktisatlı malzeme teminine gidelim, distribütörü, toptancıyı, bayiyi aradan çıkaralım diyerek İzmir Şekerciler ve Pastacılar Temin Tevzi Kooperatifi’ni kurduk. Kooperatifin kuruluşu ile birlikte esnafımızın temel girdisi şeker, un, sıvı yağ gibi kalemlerde yüzde 25-30 indirim sağladık” diye konuştu.
“İthal izni verilirse daha ucuza şeker getireceğiz”
Şu ana kadar şeker fabrikalarından 60 TIR şekeri çuval başına 300 TL avantajla getirip üyelerine teslim ettiklerini kaydeden İhsan Esen, kooperatife tanınacak istisna ile direkt şeker ithal etmeleri halinde üyelerine daha hesaplı şeker tedarik edeceklerini, böylelikle tüketicinin daha ucuz ürün temin edeceğini sözlerine ekledi. Esen, konuyla ilgili şunları söyledi: “Yılsonuna kadar sıfır gümrükle ithal edilecek 400 bin ton şekerden sektörün 6 aylık ihtiyacına denk gelen 12 bin 500 ton (250 bin çuval) kontenjan istedik. Zira biz satıcı değiliz. İmalatçıyız. Sıfır gümrükle ithalat kontenjanı verildiği takdirde üyelerimize şu an 800 TL’den temin ettiğimiz şekerin çuvalını 600 TL’den tedarik edebileceğiz.” Bunun bir örneğini ayçiçek yağında sağladıklarını dile getiren Esen, “Şu an gümrüksüz ithalatla sektörümüzün 2 aylık ihtiyacına denk gelen 5 bin ton yağı 18 kilogramlık teneke birim fiyatı dikkate alındığında 120 TL daha ucuza tedarik ettik. Koli başına fiyatın 50 TL’ye dayandığı yumurtada koli başına 6 TL’lik indirim için firmalarla görüşüyoruz. Kooperatif kurulduğunu ilan ettiği andan itibaren İzmir’de çuval başına un fiyatları 25 TL geriledi. Stokçuluğun önüne geçecek mekanizmayı hayata geçirdik” dedi.
“Odalar modeli inceliyor”
Üyelere kurdukları whatsapp grubu aracılığıyla ulaştıklarını anlatan İhsan Esen, “Whatsapp grubundan şeker, un, yağ tedarik edeceğiz, fiyat şu diyoruz. Almak isteyenler taleplerini yazıyor. Parayı kooperatife havale ediyor. Peşin alıyor, peşin satıyoruz. Üyeler, kendi sermayeleri ile daha ucuza alım imkanına kavuşuyor. Hiçbir üst kuruluşun desteğini almadan bunu başardık. Birçok ilden odalar sorup, bilgi istiyor. Küçük esnaf her sektörde var olma mücadelesi veriyor. Alırken kazandıran sistemle bunu başardığımızs için çok mutluyuz. Modelimiz, Türkiye geneline yaygınlaşırsa ve kooperatiflerde üst kurul kurup birleşirse tekelcilik, stokçuluk diye bir şey kalmaz” şeklinde konuştu.