Kalıcı cari fazla hedefine odaklı hükümetin TL’de yaşanan değer kaybının ardından yapacağı ek harcamaların artması beklenirken, hükümetin 2022 bütçesini genişletecek ek bütçeyi kısa sürede TBMM’ye sunması bekleniyor.
Bütçenin genişlemesinde ise hükümetin asgari ücret, memur, işçi ve emeklilerin maaşlarına yapılacak artışlar, 3600 ek gösterge düzenlemesi, durumdan etkilenen esnaf ve sanatkara yapılacak destekleri gibi toplumdaki parasal kayıpları telafi etmeye yönelik adımlar etkili olacak.
Reuters’ın görüştüğü yetkililerin verdiği bilgiye göre, bu hafta görüşmeleri tamamlanacak olan 2022 bütçesinin hemen ardından genişlemeci adımlar içerecek ek bütçe çalışmasını da tamamlanıp TBMM’ye sunulması hedefleniyor.
Reuters’a bilgi veren üst düzey bir yetkili, “Bütçe görüşmelerinin tamamlanmasının ardından bir ek bütçe teklifinin TBMM’ye gönderilmesi planlanıyor. Bu yönde bir çalışma yapılıyor” dedi.
Bütçenin mevcut uygulamalarını “oldukça sıkı” olarak niteleyen ve GSYH oranla açığın %1.5’a kadar gerilediğine dikkat çeken yetkili, “Ekonomideki gelişmeler, kurdaki hareket nedeniyle bazı rakamların ciddi şekilde değişmesi lazım. Asgari ücret, buna bağlı olarak gerçekleşecek artışlar, enflasyondaki artışa bağlı olarak memur, işçi ve emeklilerin maaşlarına yapılacak artışlar, 3600 ek gösterge düzenlemesi, durumdan etkilenen esnaf ve sanatkara yapılacak destekler gibi konular var” dedi.
Bütçe açığının GSYH’ya oranı 2013’ten 2016 yılına kadar yaklaşık %1 seviyesinde kalmıştı. Düşük kamu borcu bu dönemde Türkiye piyasalarını destekleyen önemli bir unsur oldu. 2017 yılında bütçe açığı/GSYH %1.5 olurken, 2018’de %1.9’a, 2019’da %2.9’a, 2020’de %3.5’e genişledi.
OVP hedefi açığın GSYH’ya oranının hem bu yıl hem önümüzdeki yıl %3.5 seviyesinde oluştuktan sonra 2023’te %3.2’ye, 2024’ye %2.9’a gerileyeceği yönünde.
Fitch Ratings Ağustos ayında yaptığı bir değerlendirmede Türkiye’nin bütçe dengesi için “kredi notu açısından güçlü bir alan olmaya devam ediyor” demiş ve 2021 için gelişmekte olan ülke ortalaması olan %5.8’in belirgin altında %3.9 seviyesinde açık beklediğini belirtmişti.
Aynı yetkili, “Çok sıkı bir bütçe var ve hem pandemi hem de ekonomideki bu gelişmelere bağlı olarak daha önce yapılması gereken gevşemenin yapılması gerekiyor. Bu yönde zaten çalışma var. Sadece sağlık çalışanlarına yapılması planlanan düzenleme için gerekli tutar 18 milyar lira civarında. Sağlıkçılara yönelik de artış olacak. Bu kapsamda ek bütçe olarak ciddi bir düzenleme yapılması için çalışma devam ediyor” dedi.
Düzenlemenin ek bütçe ile birlikte sağlık çalışanlarının daha geniş bir kesmini içerecek şekilde bu yasada düzenlenmesi bekleniyor.
Bir başka yetkili de, bütçe görüşmelerinin TBMM Genel Kurulu’nda Cuma günü tamamlanacağına dikket çekerek, “Bu hafta içinde Cumhurbaşkanlığı tarafından ek bütçenin gönderilmesi bekleniyor. Teknik çalışma devam ediyor. Bütçede açağın %5 civarında olacağı kadar bir alan var. Bu alan kullanılacak” dedi ve şöyle devam etti:
“Ekonomideki gelişmelere bağlı olarak önemli değişiklikler yapılacak. Memur, emekli, işçi, asgari ücret, destekler vs herşeyi dikkate alınca bu bütçe ile gidilmez. Bütçe zamanı genel kurulda harcama yönlü düzenleme yapılamadığı için ek bütçe yapılması şart. Biraz daha gevşek bir bütçe göreceğiz”
Hazine Reuters’ın sorusu üzerine haberle ilgili bir görüş bildirmedi.
En geç 2023 ortasında yeniden seçime gidecek olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a olan destek, son dönemde sert şekilde artan gıda ve enerji fiyatları başta olmak üzere son dört yılın büyük bölümünde çift hanede yer alan enflasyonun negatif etkisiyle de azalmış durumda.
Hükümet enflasyondaki yükselişi “geçici” olarak nitelerken asgari ücret artışı ve bütçe açığı artırıcı diğer tedbirlerle bunun halka etkisinin telafi edileceğini belirtiyor.
Aynı yetkili, “Elbette yaklaşan seçimin de etkisi var diğer yandan. Artık hem dünya hem Türkiye’deki durum, siyasi gelişmeler, emtia fiyatlarındaki artış vs hepsini dahil edildiğinde yapılması gerekenler için bütçede adım atılması kaçınılmaz.
Bütçe açığını artıracak başlıca kalemlerin ise dar gelirli ve dezavantajlı grupların gelirinin artırılması, 2,000 TL altı emekli maaşı kalmaması, asgari ücret artışları, alt gelir grubuna vergi destekleri olması bekleniyor. Asgari ücrette işveren için oluşacak maliyetin bir kısmının kamu tarafından karşılanması da değerlendirilen çalışmalar arasında yer alıyor. Geçmişte yapıldığı gibi istihdam desteklerinde İşsizilik Sigortası Fonu’nun kaynaklarının da bütçe yanında kullanılması değerlendirilen konular arasında yer alıyor. (Full Story)
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere ekonomi yönetiminin düşük faizlerle kredi maliyetlerini düşürmek dışında bir politika gütmediğini söyleyerek TCMB’nin faiz artırımı gibi doğrudan araçlar kullanmasını engellemesi TL’nin değer kaybına yol açarak doları 13.5 seviyesinin üzerine çekti.
Yaklaşık %21 ile üç yılın zirvesindeki enflasyonun birkaç ay içinde 10 puan artması bekleniyor. Bu da pahalılığa ve memnuniyetsizliğe zemin hazırlıyor.
Bu ortamda Erdoğan ve ekibinin geçen haftalarda açıkladığı asgari ücret, öğretmen maaşlarında artış gibi toplumda sıkıntı yaşayan belirli kesimleri rahatlatacak parasal adımlar ise iktidarın kararsız seçmeni kendine çekmeye çalıştığı şeklinde yorumlanıyor.