Kırgızistan’a neden gidilir diye soranlar olacaktır… Alışılmış turizm destinasyonlarından biri değil. Biz bir televizyon programı çekmek için gittik fakat Orta Asya’daki Türk izlerini merak edenler, tarihi akrabalıkları yerinde görmek; konuşmada, yer isimlerinde, kültürde ortak noktaları keşfetmek için gidebilir. Bir de dağlarla kaplı coğrafyası nedeniyle “Orta Asya’nın İsviçre’si” unvanını alan tabiatını keşfetmek için…
Kırgız ismi, ‘ikiz’ kullanımındaki -iz eki almış 40 sayısından geliyor diyenler var. Aslında 1991’de bağımsız olan ülkenin bayrağının ortasında 40 ışınlı bir güneş var. Işınlar 40 Kırgız uzunluğunu sembolize ediyor. Orada yaşayan hem Türk dostlarımız hem de Türkleri seven lokal dostlarımız seyahatimiz sırasında tam bir seferberlik haline geçtiler, bana özel ‘kökbörü’ denen atlı, kartallı, ciritli yarışlar düzenleyip mahallî müzik konseri verilmesini organize ettiler. Kırgız mutfağının lezzetleri için özel sunumlar yaptırıp açılmayacak kapıları açtırdılar. Yani siz de şayet giderseniz yabancılık çekmeyeceksiniz.
Birkaç saat içinde yürüyerek kıymetli yerlerini gezebileceğiniz başşehir Bişkek’in en büyük meydanı Ala Too yani Aladağlar Meydanı. 130 metreye 300 metrelik boyutlarıyla yalnızca Bişkek’in değil, tüm Kırgızistan’ın en değerli meydanı kabul ediliyor. Bilhassa yaz akşamları çok kalabalık. 1984’te Sovyet Kırgız Cumhuriyeti’nin 60’ıncı yıldönümü onuruna inşa edilmiş. Meydanın ortasında efsanevi kahramanları Manas’ın 10 metre yüksekliğindeki heykeli, altında hürmet nöbeti tutan askerlerin olduğu 45 metrelik bayrak direği, ardında Devlet Tarih Müzesi var. Ala Too Meydanı’nın yanındaki yedi katlı cumhurbaşkanlığı binası, heybetli sütunlarıyla parlamento binası kentin devasa anıtsal yapıları. Bişkek gezinme, dinlenme parklarına başka bir ehemmiyet vermiş. Kentte adım başı uçsuz bucaksız parklar var.
Son derece bakımlı peyzaj düzenlemesi yapılmış Panfilov Parkı, Meşe Parkı, Asambai Parkı ve Cet Turk Parkı kentin en vazgeçilmezleri. Mustafa Kemal Atatürk’e adanmış Cet Turk Parkı 1998’de açılmış. Bakımlı ağaçlarıyla, su yollarıyla, çeşmeleriyle ve içindeki Atatürk heykeliyle bence Bişkek’te birinci görmeniz gereken adres burası. Kentte hoş yemek arayanlar içinse Avrupa mutfağı sunan Frunze hayli şık bir mimariye sahip. Supara size lokal yemekleri ve lokal hayatı sunan bir kompleks. İğne atsanız düşmeyecek Faiza ise tam bir lokal yemek cenneti. Kentin en hoş ve en büyük otelinin çabucak yanında bizdekilere emsal dev bir alışveriş merkezi var. Otelin çatısındaki Iwa hem bar hem restoran, canlı müzikler de uğraşı. Elbette başşehir Bişkek ile sonlu kalmadı seyahatim, kırsalın en hoşlarını, dağların en enginlerini, en hoş köylerini, en özel yerlerini görme bahtım da oldu. Bişkek’ten çıkıp sonsuz yeşillerde, karlı dağlar ortasında, kartal ve doğanlarla süslü gökyüzünün altında bir seyahat yapmak isterseniz rotanızı Güney Amerika’daki Titicaca Gölü’nden sonra dünyanın ikinci en büyük dağ gölü olan Issık Gölü’ne gerçek çevirmeniz gerekiyor.
Deniz düzeyinden tam 1.600 metre yükseklikte. Karlı dağlarla çevrelenmiş olmasına karşın suları donmadığı için Kırgızcada ‘ılık göl’ manasına gelen ‘Issık Köl’ diyorlar. Hatta deniz olarak kabul ediyorlar. Yazın etrafında kamp kurup tatil yapıyorlar. Göl kıyısına ünlü müellifleri Cengiz Aytmatov’a ithafen bir kültür merkezi yapmışlar. İçinde kilise, sinagog, cami ve Budist tapınağından tutun heykellerden tablolara kadar birçok eser var. Atatürk’ün heykeli burada da başköşede. Görünce tekrar gururlanıyorum…
Bir efsane…
Pırıl pırıl bakışlı Çolpan isimli kızın talibi çokmuş ancak Çolpan hem Ulan’dan hem Santaş’tan hoşlanıyormuş. “İki delikanlı güreşecek, kazanan Çolpan’la evlenecek” demişler. Lakin rekabet kızışmış ve gençlerden evvel taraftarları birbirine girmiş. Çolpan öylesine üzülmüş ki bağrını tüm gücüyle yumruklamış, cansız vücudu yere yığılmış, böylelikle arbede sona ermiş. Halk o denli üzülmüş ki gözyaşları günlerce durmamış. İşte o yaşlar Issık Gölü’nü oluşturmuş. Ulan ve uzunluğu, batıya; Santaş ve uzunluğu, doğuya yerleşmiş. Bugün bile göl bölgesindekiler o taraflardan esen rüzgârları bu delikanlıların isimleriyle anıyorlar.
Ardıçlar, şelale ve pastoral bir şov…
Bişkek’ten 40 kilometre uzaklıktaki Ala-Arça Ulusal Parkı tabiat sporlarıyla ilgilenenler için ülkü. Ala Türkçedeki üzere karışık renkler demek, arça ise Türkçe ardıç ağacı manasında. Dimdik duran gösterişli ardıç ağaçları, dağlardan gelen, karlı, buz üzere suları getiren dereyle kaynaşmış ve eşsiz imgeler oluşturmuş. Ulusal parkın en çarpıcı yeri kuşkusuz dağlardan dökülen görkemli şelale.