Hububat piyasasını canlandırmak için Atatürk tarafından 1938’de kurulan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), borç batağına girdi. Kurumun 2023 yılında mali borcu 90 milyar 150 milyon 498 bin TL’ye ulaştı.
TMO FAİZ KURBANI
Sayıştay denetçileri, TMO’nun 22 bankaya kredi borcu bulunduğunu da tespit etti. Nefes gazetesinden Dilan Kutlu’nun haberine nazaran bu borcun yüzde 28-50’si de faiz yükünden kaynaklanıyor. Asli vazifesi, çiftçiyi korumak, taban fiyatları belirlemek, eserleri stoklamak, tahıl üretimini garantiye almak alan TMO adeta faiz kurbanı oldu.
22 BANKAYA KREDİ BORCU
Sayıştay denetçilerinin raporuna nazaran, kurumun 2021 yılında 5 milyar 534 milyon 570 bin TL olan mali borcu 2022 yılında 39 milyar 690 milyon 70 bin TL, 2023 yılında 90 milyar 150 milyon 498 bin TL’ye yükseldi. Denetçiler, ayrıyeten son 3 yılda mali borçların yaklaşık 16 katına çıktığını tespit etti.
18 MİLYAR 460 MİLYON TL FAİZ ÖDEMESİ
Sayıştay raporu, kurumun son yıllardan itibaren “öz kaynakların yetersiz kalmaya başlaması ve sermaye artışının gecikmesi nedeniyle, gereken finansman gereksiniminin banka kredileri yoluyla karşılandığını” ortaya koydu. Raporda, TİGEM’in 22 bankaya kredi borcu bulunduğu tespit edilirken, bu borcun yüzde 28-50’ye varan faiz yükünün olduğu ortaya çıktı. Sayıştay denetçilerine nazaran, TMO son beş yılda 18 milyar 460 milyon 337 bin TL faiz ödedi.
FINDIKTA KÜF RİSKİ VAR
Son devirde Türkiye’den ihraç edilen bir çok eser, tahlillerde aflatoksin bulunması nedeniyle geri dönüyor. Mali denetçiler, TMO silolarındaki denetimsizlik nedeniyle fındıkta da bu türlü bir risk olabileceği uyarısı yaptı. TMO’nun Trabzon, Giresun, Samsun ve Kocaeli Başmüdürlüklerinde eser depolarında zarurî olan “iki ayda bir fiziki, dört ayda bir de kimyasal analizin” yapılmadığı tespit edildi.