6 Şubat sarsıntılarında yıkılan ve 146 bireye mezar olan Hamidiye Sitesi’ne ait ikinci uzman raporu tamamlandı: Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden 7 akademisyen tarafından hazırlanan raporda; yapı sahibi, müteahhitlerin, statik proje müellifi, fenni mesul ve AKP’li Onikişubat Belediyesi’nin yapı denetim ünitesinin kusurlu olduğu açıklandı.
Kahramanmaraş’ın Onikişubat İlçesi Şehit Abdullah Çavuş Mahallesi’ndeki 4 bloklu Hamidiye Sitesi’nin, 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntıda yıkılması sonucu 1A ve 1C bloklarında toplam 146 kişi hayatını yitirdi.
İKİ ÜNİVERSİTE DE TIPKI ŞEYİ SÖYLEDİ
Blokların yıkılmasıyla ilgili başlatılan soruşturmada Konya Teknik Üniversitesi’nden alınan birinci uzman raporunda, “ruhsatı 1998’de alınan yapının, gerek 1975 gerekse 1998 sarsıntı yönetmelikleri ve normlarına uygun olmadığı, binanın taban etüdünün yapılmadığı, kiriş ve donatı alanlarının yetersizliği, kolonların asgarî donatı oranını karşılamadığı, oturma tahlilinin yapılmadığı, statik proje içeriğinin yetersizliği, imal basamağında kalitesiz gereç kullanıldığı ve perde duvarın bulunmadığı” tespiti yer almıştı.
Raporda üretim sorumlusu müteahhidin (kooperatif yönetimi), statik proje müellifinin, statik fenni mesulun ve belediye yapı denetim ünitesinin asli kusurlu olduğuna dikkat çekilmişti.
BİNANIN YIKILMA NEDENİ BELİRLİ OLDU
Kahramanmaraş 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Hamidiye Sitesi’nin duruşmalarında sanıklar ve sanık avukatları uzman raporuna itiraz etti. Mahkeme heyeti de Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden yeni eksper raporu yazılmasını talep etti.
Savcılığın, “Binadaki yıkımın nedeni nedir” diye sorusuna eksper heyeti, “Binalar ek 1’de yer alan sayısal çözümlemelerden ve tespitlerden hareketle belirlenen yetersizlikler ve yönetmeliğe uygun olmayan konulardan, donatı akma dayanımı yetersizliğinden, uygulamada yetersiz/uygunsuz donatı kullanımı ve donatı ayrıntılandırma yanlışlarından, uygun olmayan yönetmeliğe nazaran tasarlanmış yapının bariz statik proje kusurlarının olmasından, kelam konusu proje yanılgılarının sorgulanmadan uygulanmasından ötürü yıkılmıştır” cevabını verdi.
“PROJEYE UYGUN YAPILMAMIŞ”
Savcılığın, “Binanın üretiminde düzenlenen projeler yasaya, yönetmeliklere ve ilgili mevzuata uygun mu”, “Mimari ve statik projelerde mevzuata alışılmamış bir durum bulunuyor mu” ve “İddiaya mevzu binanın hazırlanan statik ve mimari projelere uygun yapıldı mı” sorularına heyet, şöyle yanıtladı:
“Proje kapsamında ilgili zelzele yönetmeliğinde belirtilen asılların dikkate alınmamış olması nedeniyle kâfi dayanıma sahip yapı elemanları kullanılmadığı ve donatı detaylandırmalarında eksiklikler olduğu bu nedenle yapının yıkılmasında statik proje yanlışlarının da tesirli olduğu tespit edilmiştir. Mimari projenin mevzuata tersliği ile ilgili rastgele bir kıymetlendirme yapılamamıştır. Statik projede ise ilgili sarsıntı yönetmeliğine karşıtlıklar tespit edilmiştir. Donatı detaylandırmaları, uygun donatı kullanılmaması ve donatı akma dayanımı açısından statik projeye uygun yapılmadığı tespit edilmiştir.”
“BİNANIN YER ETÜT RAPORU YOK”
Savcılık, “Binanın imali sırasında yıkıma sebep olabilecek kusura destek hareket bulunuyor mu” diye sordu. Heyet, “Binanın üretimi sırasında evrak kapsamındaki bilgilerden, uygulaması mümkün olmayan donatı ayrıntılandırması, sarsıntı sırasında kritik kıymete sahip kolon etriyeleri ile ilgili hiçbir ayrıntının verilmemesine karşın uygulama yapılması ve donatı dayanımı eksikliklerinden ötürü, yıkıma sebep olabilecek kusura destek aksiyonlar olduğu değerlendirilmiştir” tespitine yer verdi.
Bina inşaat tarihinde taban etüt raporunun bulunması zarurî olsun veyahut olmasın yerin yıkıma bir tesiri var mı” sorusuna da heyet, “Dosya kapsamında yapılan incelemeler sonucunda, yer etüt raporunun olmadığı anlaşılmaktadır. Tahliller sonucunda taban emniyet gerilmelerinin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Temel kesit ve donatı alanlarında yetersizlikler tespit edilmiştir. Heyetimizin görüşüne nazaran yıkıma yer tesiri değil proje ve uygulamalarda yapılan kusurlar neden olmuştur” diye cevap verdi.
“BELEDİYENİN ÜNİTESİ ASLİ KUSURLU”
Raporda, yapı sahibi, müteahhitlerin, statik proje müellifi, fenni mesul ve belediye vazifelilerinin asli kusurlu olduğu tespit edilerek, şunlar kaydedildi:
“Binanın yıkımında; yapı sahibi ve müteahhit olan sanık Ahmet Kara’nın asli kusurlu olduğu belirlenmiştir. Hamidiye Konut Yapı Kooperatifi Başkan ve yönetim kurulu üyeleri; Ali Kara, Cahit Küçükönder, Cengiz Yürürdurmaz, Oğuz Yenipınar, Selahittin Solacak, Telat Özdemir’in müteahhit olarak değerlendirilip, müteahhitlik misyonunu somut bir formda yürütüp yürütmedikleri evrak kapsamındaki bilgi ve evraklardan net olarak belirlenememiştir. Bu bahiste takdir Büyük Mahkeme’nindir. Yapı sahibi/müteahhidi/müteahhitleri hakikat projeyi ve hakikat uygulamaları yaptırmakla, kâfi dayanıma sahip gereç kullanımını sağlamakla mükellef olup, sanıklar vazifelerini yerine getirmemiştir.
Taşıyıcı sitemin hesap, kesit tasarım ve malzeme seçimi statik proje müellifinin vazifesidir. Statik proje müellifi olarak belge kapsamında yer alan statik projenin ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmamış olması nedeniyle, fenni mesul olarak üretim basamağında donatı dayanım ve donatı ayrıntılarındaki eksiklik/yetersizlikler nedeniyle hem statik proje müellifinin (vefat), hem de fenni mesulün(vefat) kusurunun bulunduğu kanaatine varılmıştır.
Dosya kapsamında yer alan statik projenin ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmamış olması nedeniyle projenin denetim ve kontrol süreçlerinden sorumlu olan belediyenin ilgili ünitesinin (yapı ruhsatlarında proje denetimlerinden sorumlu kişiler) asli kusurlu olduğu, belediyenin ilgili ünitelerindeki yapı kontrolünde sorumlu şahısların ve belediyenin yapı denetim ünitesi asli kusurlu olduğu tespit edilmiştir.”