Deprem uyarı sistemi ile ilgili araştırmalar devam ediyor. Fay hatları üzerinde bulunan ülkemizde oldukça merak edilen konulardan biri olan deprem uyarı sistemine ilişkin merak edilenleri derledik…
DEPREM UYARI SİSTEMİ NEDİR, NASIL KULLANILIR?
Tüm akıllı telefonlar, deprem sinyalleri algılayabilen küçük hareket sensörlerine sahipler. Eğer bu sensörler kendilerine gönderilen bir deprem dalgası uyarısı algılarlarsa, uyarıyı Android kullanıcılarına ulaştırıyorlar. Bununla birlikte deprem algılama sunucusuna sallanmanın meydana geldiği yerin kaba konumuyla birlikte bir sinyal de gönderiliyor. Sunucu daha sonra bir deprem olup olmadığını anlamak için birçok telefondan gelen bilgileri birleştiriyor. Android işletim sistemi, bu uyarıları ‘SharkeAlert’ tarafından sağlanan verilerle gönderiyor. Tüm bu işlemleri algılama süresi inanılmaz bir hızla gerçekleşiyor. Bu hızın, depreminkinden daha fazla olması dolayısıyla da uyarı mesajını alıp saniyeler öncesinde yaşanacak depremden haberdar olmak mümkün.
‘iOS İÇİN KULLANIMI DAHA ZOR’
Mobil Yazılım Uzmanı Ferhat Balaban, “Son model telefonların tamamında hareket sensörü var. Hareket sensörü sayesinde yakınlarınızdaki titreşimlerden haberdar olabilirsiniz. İçinde hareket sensörü olan herhangi bir telefona ‘ShakeAlert’ gibi erken uyarı sistemlerinden birini yüklediğinizde uygulama sizi uyarmak için aktif hale gelecektir” dedi.
Ferhat Balaban’a göre Android yazılımlı telefonlarda bu tarz uygulamaların kullanılabilirliği daha kolay. iOS yazılımlı telefonlarda ise arkada çalışan uygulamalar kısıtlı olduğundan kullanımı daha zor. Balaban, dünyanın her yerinde olduğu gibi böyle bir uygulamanın Türkiye’de de kullanıldığı takdirde verimli olacağını söyledi.
DEPREM UYARI SİSTEMİ OLAN ÜLKELER HANGİLERİ?
Google, 2020’de şimdiye kadar yapılmış en büyük deprem algılama sistemini kullanıma sunmaya başladı. Google’ın Android Deprem Uyarı Sistemi ilk başta yalnızca ABD’de mevcuttu ancak kısa süre önce Yunanistan ve Yeni Zelanda’ya geldi. Google yeni sistemi bir süredir Türkiye, Filipinler, Kazakistan, Kırgız Cumhuriyeti, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’da da kullanıma sunuyor. Google, Deprem Uyarı Sistemi ile kullanıcılarını depremden saniyeler önce uyarılarak daha güvenli bir yere geçmelerini sağlamayı hedefliyor.
‘ŞURADA OLACAK DEMEK MÜMKÜN DEĞİL’
Ancak hâlâ depremi önceden bilmek mümkün değil! Gazi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen, deprem biliminin geldiği noktada depremlerin daha öncesinden tahmin edilmesinin mümkün olmadığının altını çizdi. “Deprem şurada ve şu saatte olacak” gibi bir teknolojinin Türkiye’de ve dünyada olmadığını söyleyen Doç. Dr. Özmen, “Deprem oluştuktan sonra P ile S dalgaları oluşuyor. P dalgası ilk gelen dalga. Deprem oluştuktan sonra P dalgası binayı sarsıyor fakat hasara neden olmuyor. Onun ardından gelen S dalgası binayı şiddetli bir şekilde sarsıyor ve hasara sebep oluyor. Erken uyarı sistemi deprem oluştuktan sonra ikinci gelecek S dalgası için uyarı yapılabiliyor.”