DİSK Genel İş Sendikası Araştırma Dairesi EMAR “Gelir Hayat ve Yoksulluk Araştırma Bülteni” raporunu yayımlandı. Türkiye’de enflasyonun AB üye ülke ortalamasının 9 katı olduğu belirtilen raporda sağlıklı besine ulaşamayan sayısının pandemide 4,6 milyon kişi artarak 31,7 milyona çıktığı söz edildi. Çalıştığı ve bir geliri olduğu halde fakir olduğunu belirten çalışanların sayısı da yüzde 13,6 artarak 3,7 milyon bireye ulaştı.
Sendikamızın Araştırma Dairesi EMAR’ın rapordan şu bulgular öne çıktı:
Türkiye’de enflasyon, Türkiye’de Mayıs ayı enflasyon oranının AB üye ülke ortalamasının 9 katı, OECD üye ülke ortalamasının da 8 katı oldu.
Gıda enflasyonunun artış oranı, genel enflasyon oranının çok üstündedir. Mayıs ayı TÜİK bilgilerine nazaran besin enflasyonu yüzde 91, 6 olarak açıklandı. Bu oran Nisan ayı AB üye ülke ortalamasında 8,6, OECD üye ülke ortalamasında ise 11,5’dir. Yani Türkiye’de besin enflasyonu AB’nin 10,3 katı, OECD üye ülkelerin ise 7,7 katıdır.
Gıda enflasyonunun yüksekliği halkın besine ulaşımını da zorlaştırdı. Son iki yılda, iki günde bir et ya da tavuk yiyemediğini söyleyenlerin sayısı 1,2 milyon arttı. 2019 yılında 27,1 milyon kişi (%33,6) iki günde bir et, tavuk vb. gereksinimlerini karşılayamadığını belirtmiştir. 2021 yılına gelindiğinde ise bu sayı 4,6 milyon kişi artarak 31,7 milyon kişi ile yüzde 38,3’e yükseldi.
İşçi sınıfının ulusal gelirden aldığı hisse her geçen yıl düşerken, sermaye sınıfının hissesi arttı. 2019 yılı 1. çeyreğinden 2022 yılı 1. çeyreğine katma kıymet içindeki emeğin hissesi 7,3 puan azalarak yüzde 38,8’den yüzde 31,5’e geriledi. Birebir periyotta katma bedel içinde sermayenin hissesi 6,8 puan artarak yüzde 40,8’den yüzde 47,6’ya yükseldi. Veriler göstermektedir ki, pandemi devrinin kazananı sermaye, kaybedeni işçiler oldu. Bu durum yoksulluğu derinleştirdi, eşitsizliği artırdı.
Çalıştığı ve bir geliri olduğu halde fakir olduğunu belirten çalışanların sayısı ise 3,7 milyon bireye (yüzde 13,6) ulaştı. Cinsiyete nazaran çalışan yoksulluğuna baktığımızda erkek çalışanların, bayan çalışanlara nazaran daha fakir olduğu görülmektedir. Çalışan erkek fakir sayısı 2,8 milyon kişi ile yüzde 14,8 iken çalışan bayan fakir sayısı 882 bin kişi ile yüzde 10,6’dır.
Güvencesiz çalışma, personellerin yoksulluk riskini artırıyor. Türkiye’de mukavele tiplerine nazaran süreksiz bir işte çalışanların yoksulluk riski, daima çalışanlara nazaran çok daha fazladır. AB ortalamasında daima çalışanların yoksulluk riski yüzde 5,5 iken süreksiz bir işte çalışanların yoksulluk riski oranı yüzde 15’dir.”
Raporun sonuç kısmında talep ve teklifler şöyle sıralandı:
“Tüm maaş ve fiyatlar en az taban fiyat artış oranı kadar artırılmalı, yılın daha başında enflasyon karşısında eriyen minimum fiyat yine belirlenmelidir. En düşük emekli aylığı en az minimum fiyat seviyesine çekilmelidir.
İşçi sınıfının yaşadığı gelir kaybını telafi etmesinin en değerli yolu, sendika ve grev hakkıdır. Bu hakların kullanımının önündeki tüm yasal ve fiili mahzurlar kaldırılmalıdır.
Yoksullukla gayret için toplumsal muhafaza programları oluşturulmalı ve yoksulluktan en fazla etkilenen kesim olan bayanlar için toplumsal müdafaa artırılmalıdır.
Güvencesizliğin yoksulluğu artırıcı tesiri göz önünde bulundurularak her kesim için süreksiz ve garantisiz işler yerine tam vakitli, insan onuruna yaraşır istihdam imkanları sağlanmalıdır.”