Döviz kurlarında son günlerde yaşanan artışlar, birçok ürün grubunda olduğu gibi otomobilde de etkisini gösterdi. Yılbaşından bu yana devam eden çip krizi etkisiyle zaten arzda sıkıntı yaşayan otomobil markaları, geçtiğimiz günlerde de fiyatlarını son döviz kurlarına göre güncellemek durumunda kaldı.
Bu durumu rakamlar üzerinden anlatmak gerekirse, Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verilerine göre, Ocak-Ekim döneminde Türkiye’de satılan 475 bin 312 adet otomobilin yüzde 97’sini A,B,C ve D segment araçlar oluşturdu.
Pazarın hemen hemen tamamına yakınını oluşturan bu dört gruptaki fiyatları mercek altına aldığımızda, A,B,C ve D segment otomobillerin Ocak 2021’de 400 bin 333 TL olan fiyat ortalamasının, 18 Kasım 2021 günkü Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararından dakikalar önce ise 512 bin 446 TL’ye yükseldiği ortaya çıkıyor. Dolayısı ile, otomobil fiyatlarında 11 ayda yüzde 28 oranında artış yaşandığı sonucuna varılıyor.
Fakat, Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararı sonrası döviz kurlarının yükselmesi ise otomobilde yeni bir zammı tetikledi. Özellikle 23 Kasım günü dövizde yaşanan artış, Türkiye’deki sıfır kilometre A,B,C ve D segment otomobillerin yeni ortalama fiyatını 616 bin 133 TL’ye yükseltti.
Veri firması Cardata’nın paylaştığı rakamlar, otomobildeki son 10 günlük fiyat artış oranının yüzde 20 oranında olduğunu gösteriyor. Öte yandan, otomobilde son 10 günde neredeyse 11 aydakine yakın bir fiyat artışı gerçekleşmesi dikkat çekerken, yıl başından bu yana ise fiyat artış oranın yüzde 50’yi aştığı anlaşılıyor.
Otomobil pazarındaki son durumu Habertürk’e değerlendiren Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, enflasyon düşmedikçe ve döviz kurları gerilemedikçe araç fiyatlarının eski seviyelerine dönmeyeceğini vurguladı.
Yalçın, “Alım gücü bu ekonomik faktörlerden dolayı çok düştü. Alım gücü artmadıkça araç satışları da artmaz. 2022’de yine sıfır araç bulunurluğunun az olacağını, araç fiyatlarının artmaya devam edeceğini ve otomobil pazarının 2021 seviyesinde olacağını öngörüyoruz” dedi.
Önümüzdeki yıl otomobilin yatırım aracı olarak görülmeye devam edeceğini öne süren Yalçın, “2022’de araç satın alanların çoğu filo ve otomobili bir yatırım aracı gibi görenler olacak. Parasının değerini otomobil satın alarak korumaya çalışanlar olacak. Orta gelirli bir kişinin bu fiyatlardan otomobil satın alması artık hayal” görüşünü paylaştı.
Bilindiği gibi, ikinci el araç piyasasındaki fiyatlar da, sıfır otomobillere göre şekilleniyor. Sıfır tarafındaki fiyat artışları, doğrudan ikinci ele de yansıyor. Dolayısı ile, sıfır otomobil tarafındaki gelişmelerin yanı sıra, döviz artışlarının her yıl milyonlarca aracın el değiştirdiği ikinci el araç pazarındaki etkilerine de bakmakta fayda var.
İkinci el araç pazarının güncel durumu ve geleceği konusunda Habertürk’e özel açıklamalarda bulunan DOD Satış Müdürü Erol Gündoğan, döviz kurlarındaki artışların hem yeni hem de ikinci el araç fiyatlarına yansımalarını gördüklerini bildirerek, “Yakın dönemde yaşanan ani kur artışları, çip krizi nedeniyle yaşanan sıfır araç tedarik sorunu ile birleşince ikinci el araca olan talep daha da arttı. Ancak yeni araç bulunabilirliğini düşmesi aynı zamanda ikinci el araç arzını da olumsuz etkiliyor. Her ne kadar talep artmış olsa da yeterli arz olmaması sebebi ile pazar devamlı olarak daralıyor” dedi.
İkinci eldeki fırsatçılığa da dikkat çeken Gündoğan, “Çip krizi dolayısıyla sıfır araç bulunabilirliğindeki düşüş ikinci el araç pazarında fırsatçılığın önünü açtı. Liste fiyatından 100 bin TL daha yüksek fiyat istenen araçlar mevcut” bilgisini verdi.
Gündoğan, Türkiye’de otomobilin özellikle enflasyonist dönemlerden geçerken bir yatırım aracı olarak görüldüğünden de bahsederek, “Arz kısıdının çok ciddi yaşandığı bu günlerde tüketici davranışlarına ‘’fiyatlar daha da artabilir’’ düşüncesi de eklenince maalesef ikinci el aracın yenisinden yüksek fiyatlı olduğu örnekler çoğalıyor. Bu durum özellikle yeni araç üretim kısıtlarının ortadan kalkması ile birlikte çok hızlı biçimde tersine dönecektir” diye konuştu.
DOD Satış Müdürü Erol Gündoğan, pazar tahminlerini de paylaştı. Yılın ilk 10 ayında ikinci el araç pazarının yüzde 19 daralma ile 4 milyon 590 bin adet seviyesinde gerçekleştiğini bildiren Gündoğan, 2021 yılı için ikinci el otomobil pazarının yüzde 11-12 seviyesinde daralma ile yaklaşık 5 milyon 750 bin adetlik bir satışla kapanacağı, pazarın 2022’de ise yüzde 5 büyümesi yönünde öngörüde bulundu.
Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş da, 23 Kasım 2021 tarihin dövizde yaşanan ani yükseliş sebebiyle aynı gün içinde ilan platformlarından ortalama 30 bin araç ilanının kaldırıldığına dikkat çekti.
Karakaş, “İlanını kaldırmayan birçok şirket ve araç sahibi, birkaç saat içinde satış fiyatında yaklaşık yüzde 20 artışa gitti. Ülke ekonomisindeki gelişmeler, ikinci elde de belirleyici unsur olacak. Şu anda alıcı ve satıcılar tamamen bekle-gör politikası uyguluyor” dedi.
Sıklıkla gündeme gelen spot sıfır kilometre ikinci el araçlarla ilgili de konuşan Karakaş, “Sıfır kilometre araç bayide satılır. Online ilan platformlarının sıfır kilometre araç satışını kaldırması adına bir düzenlemeye gitmesi gerekiyor. Aksi takdirde parası en çok olan, elinde en çok otomobil olan fiyatı ve piyasayı belirler, karaborsanın önü alınamaz. Bugün hiçbir bayide sıfır araç bulunamazken, ilan platformlarında 2 binden fazla sıfır araç ilanıyla karşılaşmamız durumun ciddiyetini gösteriyor” şeklinde konuştu.