Ruto’nun ‘Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Yeni Bir Anlaşma’ başlıklı yazısı şöyle:
“Afrika önderleri sürdürülebilir kalkınma için elverişli bir ortam yaratmaya kararlı kalırken, global ortaklarının istikrarlı takviye sağlamalarına ve gerekli global finansal ıslahatların gerisinde durmalarına muhtaçlık duyuyorlar. Son finansman taahhütleri yeni bir rekor kırmış olabilir, lakin bunlar sırf birinci adım.
Dünya Bankası Memleketler arası Kalkınma Birliği’nin (IDA) son vakitlerde rekor kıran 100 milyar dolarlık yenilenmesi değerli bir dönüm noktasıdır. Son sayım, benim ve öbür Afrika önderlerinin Nisan ayında Nairobi’deki IDA21 Yenileme Tepesi’nde talep ettiğimiz 120 milyar doların altında kalsa da, tekrar de kritik bir adım niteliğinde. Yeni finansman milyonlarca şahsa umut veriyor ve global ortaklarımızın karşı karşıya olduğumuz muazzam zorlukları ele almaya kararlı olduğunu gösteriyor.
Nairobi tepesi sadece IDA’nın kalkınma finansmanı için değerini vurgulamakla kalmadı; tıpkı vakitte Afrika’nın iklim değişikliği üzere global krizleri çözmedeki değerli rolüne de dikkat çekti. Yıllar boyunca IDA, ülkelerin sıhhat, eğitim ve altyapı üzere kritik dallara yatırım yapmasını sağlayan çeşitten uzun vadeli, imtiyazlı finansman sunarak birçok kişi için bir can simidi oldu. Krizler sırasında süratle cevap vererek ve bağışçı katkılarının her 1 doları için sermaye piyasası finansmanından 4 dolar kaldıraç kullanarak, bir kuvvet çarpanı olarak bedelini kanıtladı.
Yine de, karşılaştığımız zorluklar daha da yavuz bir cevap gerektiriyor. Dünya Bankası’na nazaran, gelişmekte olan ülkelerin dış borç servisi geçen yıl şaşırtan bir biçimde 1,4 trilyon dolara ulaştı – bu sayı en savlı iklim finansmanı taahhütlerini bile gölgede bırakıyor. Afrika’nın borç yükü, yüksek faiz ödemelerinin kaynakları sıhhat, eğitim ve altyapıya yapılan kritik yatırımlardan uzaklaştırmasıyla sürdürülebilir kalkınma ve iklim dayanıklılığına ulaşmanın önünde bir pürüz haline geldi.
Nairobi doruğunda belirttiğim üzere, bu gerçeklik, iklim değişikliğinin artan tesirleriyle daha da berbatlaşan bir kısır döngüyü sürdürüyor. Yalnızca geçen yıl, Doğu Afrika binlerce kişiyi yerinden eden ve hayati altyapıyı tahrip eden yıkıcı sellere maruz kalırken, Güney Afrika’daki daima kuraklıklar Zambiya ve Zimbabve’deki ziraî üretimi felç etti. Batı ve Orta Afrika’da seller Nijerya, Nijer ve Çad’da büyük tahribata yol açtı, tüm toplulukları yerinden etti ve tarım yerlerini sular altında bıraktı.
Bu ortada çölleşme, Mali üzere ülkelerde besin güvenliğini tehdit ederek ekilebilir topraklara tecavüz etmeye devam ederken, çok sıcak hava dalgaları Kuzey Afrika’nın kimi bölgelerinde güç sistemlerini zorluyor. Kıta genelinde hayatları, geçim kaynaklarını ve ekonomileri alt üst eden bu krizler, zorluğun büyüklüğüne uygun bir ölçekte imtiyazlı finansmana olan gereksinimi artırıyor.
Bu yılki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP29) Yeni Toplu Ölçü Belirlenmiş Amaç (NCQG) üzerindeki müzakereler, 2035 yılına kadar yılda 1,3 trilyon dolarlık iklim finansmanının harekete geçirilmesinin aciliyetini vurgularken, delegeler nihayetinde yetersiz kaldı ve taahhütler sırf 300 milyar dolara ulaştı. Afrika için bu sonuç, global finansmandaki kalıcı eşitsizlikleri gösteriyor ve IDA üzere kurumların açığı kapatmada daha da büyük bir rol oynaması gerektiğini vurguluyor.
IDA yenilemesi ile NCQG ortasındaki örtüşme açıktır: her ikisi de sürdürülebilir kalkınmayı ilerletmek için gereken kaynakları teminat altına almayı amaçlamaktadır. IDA’nın 100 milyar dolarlık yenilemesi, bilhassa savunmasız ülkelerin iklim dayanıklılığına yatırım yapma muhtaçlığını ele alarak azamî tesir için değerlendirilmelidir.
Dünya, Afrika’nın tam iştiraki olmadan yüzyıl ortası net sıfır emisyon maksadına ulaşamaz. Yenilenebilir güç kaynaklarımıza kâfi yatırım yaparak Afrikalılar, şu anda erişimi olmayan kıtadaki 600 milyon beşere elektrik sağlarken global karbonsuzlaştırma gündemine öncülük edebilir.
Ben ve öbür Afrika başkanları, IDA’yı borç-iklim takası üzere yenilikçi tahlillere odaklanmaya devam ettiği ve iklim açısından olumlu büyümeye verdiği takviye için takdir ediyoruz. Lakin ekonomik dönüşümümüz, yapısal ıslahatlara yönelik kolektif bir global bağlılık gerektiriyor. Özel Çekme Haklarını (Uluslararası Para Fonu’nun rezerv varlığı) kullanmak, fosil yakıt sübvansiyonlarını tekrar tahsis etmek ve çok taraflı kalkınma bankalarının kredi verme kapasitesini güçlendirmek için daha fazlasını yapmalıyız. Nairobi’de vurguladığım üzere, G20 Bağımsız Uzman Kümesi’nin IDA’nın finansman kapasitesini 2030 yılına kadar üç katına çıkararak 279 milyar dolara çıkarma önerisi sağlam ve gerekli bir amaç olmaya devam ediyor.
Geçtiğimiz yılki Afrika İklim Doruğu’nda kabul edilen Nairobi Bildirgesi, kalkınma finansmanını iklim aksiyonuyla uyumlu hale getirmek için bir plan sunuyor. Afrika liderliğindeki teşebbüslere odaklanarak, muazzam yenilenebilir güç potansiyelimizi kıymetlendirerek ve endüstrileşmeyi teşvik ederek milyonlarca iş yaratabilir ve birebir vakitte kıta için sürdürülebilir bir gelecek sağlayabiliriz.
Afrika rolünü oynamaya hazır. Yatırım ve sürdürülebilir kalkınma için elverişli bir ortam yaratmak emeliyle mali disiplin ve gelişmiş idareye bağlıyız. Fakat başarılı olmak için global ortaklarımızın bu taahhüdü sürdürülebilir takviye ve iş birliğiyle eşleştirmeleri gerekecek; bu da gelecekteki cinslerde mevcut IDA yenileme düzeylerini aşmak manasına geliyor.
Afrika’daki hepimiz için 100 milyar dolarlık yenileme bir amaç değil, bir adımdır. Birlikte, IDA ve NCQG’nin adil, tesirli ve erişilebilir finansman vaadini yerine getirmesini sağlamak için bu yıl oluşturulan ivmeyi geliştirmeliyiz. Bugünün zorluklarını, tüm Afrikalılar için müreffeh bir geleceği garanti altına almak için fırsatlara dönüştürmek bize kalmış.”
Çeviri