Köklü bir aristokrat aileden gelen Binbaşı Sergey Livoviç Puşkin ve Etiyopyalı bir prensin kızı olan Nadejda Osipovna Puşkina’nın oğlu olarak 26 Mayıs 1799 günü Moskova’da dünyaya geldi. Küçük yaşlarından itibaren 17 ve 18. yüzyılın Fransız edebiyatına merak sardı.
1811’de St. Petersburg yakınlarında Tsarskoye Selo’daki liseye yazıldı. Birinci şiirleri 1814 yılında Vestnik Evropy’de (Avrupa Habercisi) yayınlandı.
1817’de liseden mezun olup hariciyede bir makama atanana kadar birçok ünlü şair, tarihçi ve edebiyatçıyla yakın alaka kurdu ve St. Petersburg’un en yenilikçi edebi etrafı olan Arzamas’a katıldı.
1820 yılının Temmuz ayında İmparator I. Aleksandr’ın buyruğuyla, halkı ayaklandırmaya çalışan tutumları nedeniyle tutuklandı. Tıpkı devirde yayımlananan Ruslan ve Ludmila’yla büyük övgüler topladı.
1820’de Rusya’nın güneyinde Yekaterinoslav (bugünkü Dnipropetrovsk), Kişinev ve Odessa’ya sürgün edildi. 1823’te manzum romanı Yevgeni Onegin’i yazmaya başladı.
“Çingeneler…”
“Çingeneler” şiirini yazdığı 1824’te devlet vazifesine son verildi ve ailesinin Mihailovskoye’deki toprağına iki yıl sürgüne gönderildi. 1825’te birinci manzum oyunu Boris Godunov’u tamamladı.
1826’da çar I. Nikolay tarafından azat edildi ve Moskova’ya dönmesine müsaade verildi. Birebir yıl Aleksandr Puşkin’in Şiirleri’nin birinci kısmı yayımlandı. Sonraki yıl, büyük büyükbabası Abram Hannibal’in hayatını ve muvaffakiyetlerini mevzu ettiği Büyük Petro’nun Mağribi romanına başladı; lakin bitiremedi.
Erzurum yolculuğu
1828’de müstehcen şiiri “Gavriliyada” yüzünden makûs şöhreti arttı. 1829’da Gürcistan ve Kafkaslar’a seyahat etti ve izlenimlerini Erzurum Yolculuğu’nda anlattı. Rus Edebiyatını Sevenler Derneği’ne üye oldu.
1830’da kâğıt üreticisi varlıklı bir ailenin kızı olan Natalya Nikolayevna Gonçarova’yla nişanlandı. Bu devirde Yevgeni Onegin’i yazmayı bitirdi; Küçük Tragedyalar’ı tamamladı
Sembolik bir makam
Kolomna’daki Küçük Ev’i, Papaz ve Uşağı Balda’nın Hikâyesi’ni ve otuzun üzerinde lirik şiiri kaleme aldı. 18 Şubat 1831’de Natalya Gonçarova’yla evlendi. Çar Sultan Masalı’nı yazdı.
İmparatorun buyruğuyla Puşkin’e hariciyede tekrar yıllık maaşı olan sembolik bir makam verildi ve resmî tarih muharriri olarak atandı.1832’de kızı Mariya dünyaya geldi. Rusalka oyununu yazdı ve Rus Akademisi’ne kabul edildi.1833’te Yevgeni Onegin kitap olarak yayınandı.
Sevdiği bayan uğruna ölen şair
1837’de tıpkı vakitte Natalya’yla da flört eden Natalya’nın kız kardeşinin eşi Baron Georges d’Anthès’e meydan okudu. Düello sırasında ağır yaralandı ve 10 Şubat’ta hayatını kaybetti.
Başkentte huzurun bozulmasından korkan çarın buyruğuyla Puşkin’in naaşı, ailesinin Mihailovskoye’deki topraklarına yakın olan Sivyatogorskiy Manastırı’na geceleyin gönderildi. Manastırda annesinin yanına gömüldü.