Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlangıcından bu yana 2000’den fazla esir değiştirildi. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın 24 Şubat’ta başlamasının akabinde iki taraftan da pek çok asker ve sivil esir alındı. Bu bağlamda devir periyot Rusya ile Ukrayna ortasında esir değişimi yapıldı.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlangıcından bu yana 2000’den fazla esirin değiştirildiği süreçlere başta Türkiye olmak üzere öbür ülkelerden de arabuluculuk kapsamında katkı sağlandı.
Rusya Savunma Bakanlığının açıkladığı bilgilere nazaran, bugüne kadarki esir değişimi operasyonlarında Kiev’in elinde bulunan en az 800 Rus askeri hür bırakıldı.
Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy, 4 Şubat’ta Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, esir değişimlerinin aylardır sürdüğünü tabir ederek 24 Şubat 2022’den bu yana 1762 Ukraynalının ülkesine döndüğünü belirtti.
İlk esir değişimini Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Basın Sözcüsü Daria Zarivnaya,17 Mart’ta mahallî bir televizyonda açıkladı ve Melitopol Belediye Lideri İvan Fedorov’un savaş sırasında esir alınan 9 Rus askeriyle değiştirildiğini duyurdu.
Ukrayna’dan 9 Nisan’da yapılan açıklamada, esir değişimi kapsamında 26 Ukraynalının özgür bırakıldığı, 12 asker ve 14 sivilin meskenine döndüğü belirtildi.
Rusya ile Ukrayna ortasında 21 Nisan’da da esir değişimi yapıldı ve bu çerçevede 10’u asker 9’u sivil toplam 19 Ukraynalının hür bırakıldığı açıklandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy ile yürüttüğü diplomasi trafiği sonucunda Rusya ile Ukrayna ortasında savaş esiri mübadelesi 22 Eylül’de yapıldı.
Rusya ve Ukrayna ortasında yapılan esir değişimi sonucu 215 Ukraynalı savaş esirinin hür bırakılmasından büyük memnuniyet duyduklarını aktaran Ukrayna Devlet Başkanlık Ofisi Lideri Andriy Yermak, esir değişimi sürecinde yer alan tüm taraflara teşekkür etti.
Ukrayna devlet kurumlarının her gün 24 saat memleketler arası ortaklarıyla esir değişimi operasyonu için gayret sarf ettiğini aktaran Yermak, “Türk tarafı başta olmak üzere ortaklarımızın yer aldığı milletlerarası temaslarımız, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile daima bağlantı halinde olmamız çok kıymetliydi.” dedi.
Değişim operasyonunda Türkiye’nin bu sürece sağladığı dayanağın ehemmiyetini bilhassa vurgulayan Yermak, “Dün (21 Eylül) de çok kıymetli bir rol oynadı (Türkiye), değişimin son kısmı direkt Ankara’da gerçekleşti.” diye konuştu.
Söz konusu değişimde bırakılan Ukrayna’nın Azov taburundan 5 kumandan, savaş bitene kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın himayesinde Türkiye’de kalmaya devam edecek.
Zelenskiy, Türkiye’nin arabuluculuğuyla Rusya ile yapılan esir değişimi sonrası ülkeye iade edilen 215 Ukraynalı için bu hususta Rusya ile arabuluculuk üstlenen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkür etti.
Değişimle geri alınan taburun 5 üyesinin güvenlik maksatlı Türkiye’de bulunduğunu kaydeden Zelenskiy, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ile konuştum. Azov’un 5 kumandanı, Erdoğan’ın özel denetimi altında Türkiye’de inançta tutulacak. Bunlar Sergey Volınski, Svyatoslav Palamar, Denis Prokopenko, Oleg Homenko, Denis Şlega. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a minnettarım.” tabirlerini kullandı.
Zelenskiy, değişim karşılığında Rusya’ya 55 askeri iade ettiklerini kelamlarına ekledi. Kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin yöneticisi Denis Puşilin, Ukrayna’da savaş başladıktan sonra gözaltına alınan Rusya yanlısı ana muhalefet partisi Ömür İçin Muhalefet Platformunun başkanı Viktor Medvedçuk’un da değişimle verildiğini aktardı.
Rusya-Ukrayna Savaşı 24 Şubat 2022’de başladığından bu yana Türkiye, ateşkesin sağlanması ve muharebenin sona ermesi için iki ülke ortasındaki arabuluculuk faaliyetlerine devam ediyor.
Savaşın başlamasının akabinde Türkiye’nin arabuluculuğunda iki ülkenin dışişleri bakanları birinci defa 10 Mart 2022’de Antalya’da bir ortaya geldi.
Bu toplantının akabinde Türkiye’nin ağır diplomatik gayretleriyle Rusya ve Ukrayna müzakere heyetleri 29 Mart 2022’de İstanbul’da görüştü.
Bu görüşmedeki müzakerelerde iki taraf ortasında önemli ilerleme kaydedilse de Rus güçlerinin çekilmesinden sonra Ukrayna’nın başşehri Kiev yakınlarındaki İrpin ve Buça’dan gelen manzaraların akabinde bu ilerleme sekteye uğradı.
Türkiye, iki ülkeyle diplomatik teşebbüslerde bulunmasının yanı sıra global besin krizine neden olan tahıl sevkiyatı için de arabuluculuk çalışmalarını sürdürdü.
Bu bağlamda Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğu sayesinde Tahıl Koridoru Mutabakatı 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da imzalandı. Mutabakat, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yürüttüğü ağır diplomasi sayesinde 120 günlük müddetin dolmasının akabinde 17 Kasım’da tekrar uzatıldı.
Milli Savunma Bakanlığından yapılan açıklamalara nazaran, kelam konusu mutabakat sayesinde bugüne kadar Ukrayna limanlarından 18 milyon tondan fazla tahılın gereksinimi olan ülkelere 674 gemiyle emniyetle sevkinin sağlandığı belirtildi.
Ukrayna Savunma Bakanlığından 11 Ekim’de yapılan yazılı açıklamada, Rusya ile esir değişimi sonucunda 32 askerin Ukrayna’ya iade edildiği bilgisi verildi. Bu çerçevede Rusya, savaşta hayatını kaybeden 62 kişinin cesedini de Ukrayna’ya iade etti.
Rusya’yla 17 Ekim’de yapılan esir değişiminde çoğunluğu asker 108 Ukraynalı bayan hür kaldı.
Ukrayna ise 72 denizci dahil 110 Rus vatandaşını hür bıraktı. Sonrasında 52 Ukraynalı ve 50 Rus daha ülkelerine gönderildi. 3 Kasım’da ise 107 Rus ve 107 Ukraynalı asker hür bırakıldı.
23 Kasım’da da Rusya ile Ukrayna ortasındaki müzakere sonucunda 35 Rus askeri özgür bırakıldı. 1’i sivil olmak üzere 36 Ukraynalı da ülkesine gönderildi. Sonraki gün 50 Ukraynalı ve 50 Rus askeri daha hür bırakıldı.
İki ülke de aralık ayının birinci haftasında 110 kişiyi hür bıraktı. 14 Aralık’ta ise 64 Ukraynalı asker ülkesine döndü. Bunlar ortasında ABD vatandaşı Murekez Süedi’nin de olduğu ve ölen 4 kişinin de cenazelerinin teslim alındığı açıklandı.
Rusya ile Ukrayna ortasında 31 Aralık’ta yapılan esir değişimi kapsamında da 140 Ukrayna vatandaşının ve 82 Rus askerinin hür kaldığı belirtildi.
Ukrayna’nın açıkladığı datalara nazaran, 2022’de Rusya, 1464’ü asker 132’si sivil olmak üzere 1596 Ukraynalıyı özgür bıraktı.
Zelenskiy, 9 Aralık’ta TRT World Forum 2022, “Geleceği şekillendirmek: Belirsizlikler, Gerçekler ve Fırsatlar” temasıyla İstanbul’da düzenlenen foruma çevrim içi katılarak, Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ukrayna-Rusya ortasındaki esir değişiminde yardımcı olduğunu ve bunun için çok minnettar olduklarını lisana getirdi.
Rusya ile Ukrayna ortasında 8 Ocak’ta yapılan esir değişimi sonucu 50 Ukraynalı ve 50 Rus asker özgür bırakıldı.
İki ülke ortasında 4 Şubat’ta ise 116 Ukraynalı ve 63 Rus askerinin hür bırakıldığı duyuruldu. 16 Şubat’ta da Rusya’nın 101 Ukraynalı askeri özgür bıraktığı açıklandı.