T24 Kültür Sanat
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın, Türkiye’nin yürüteceği iklim siyasetine tüzel tabanı oluşturacak İklim Kanun taslağına dair çalışmaları sürdürdüklerine dair açıklamasının akabinde etraf alanında çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşları bir açıklama yaparak, “Hem iklimi hem de bizi koruyacak bir iklim kanunu istiyoruz,” dedi.
İklim ve etraf alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, kanun taslağının hazırlık sürecine dahil edilmediklerine dikkat çekerek lakin bilim temelli, iştirakçi ve kapsayıcı bir iklim kanununun iklimi, doğayı ve canlıları koruyabileceğini vurguladı.
Sivil toplum kuruluşları ortak hazırladıkları açıklamada, birinci sefer yürürlüğe girecek İklim Kanunu’nun taslak yazım sürecine dahil edilmedikleri için birçok eksiklik içerdiğine dikkat çekerek Meclis görüşmelerinde aşağıda yer alan eksikliklerin giderilmesini talep etti:
- 2053 net sıfır amacı eklenmeli
- 2030 yılına kadar % 35 mutlak emisyon azaltımı gayesi yer almalı
- Kömürden adil bir çıkış planlanmalı
- İklim değişikliğine karşı ahenk sistemleri kurulmalı
- Bağımsız bir bilimsel danışma kurulu oluşturulmalı
- İklim adaleti perspektifi dahil edilmeli
- Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) gözden geçirilmeli
Sivil toplum kuruluşlarının yasa taslağının kamuoyuna yansıyan son haline dair görüşlerine ait ayrıntılar şöyle:
2053 net sıfır maksadı eklenmeli
“Türkiye’nin, 2021 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 2053 yılına yönelik bir net sıfır gayesi bulunuyor. 2053 net sıfır vizyonu ile uyumlu bir dönüşümün türel garantisi, lakin bu tarihin İklim Kanunu’nda yer alması halinde olabilir.”
2030 mutlak emisyon azaltım talebi eklenmeli
“Uzun vadeli amaçlara ulaşmak lakin manalı orta maksatların ortaya konulmasıyla mümkün olabilir. Türkiye’nin, 2053’te net sıfır gayesine ulaşabilmesi için, 2020 yılına kıyasla 2030’a kadar en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerekiyor. Emisyon azaltım maksadının bu doğrultuda güncellenmesi ve maksada ulaşmak için somut adımların atılması halinde, bunun Türkiye iktisadı üzerinde olumlu tesirleri olacağı açık.”
Uyum siyasetleri net formda tanımlanmalı
“Akdeniz Havzası’nda yer alan Türkiye, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek ülkeler ortasında yer alıyor. İçinde bulunduğumuz devirde de yaşadığımız kuraklık, yağışlarda azalma, sel, fırtına üzere olayların şiddeti ve sıklığının daha da artacağı öngörülüyor. Bu nedenle, tarım, balıkçılık, ormancılık üzere iklim tesirlerine karşı en kırılgan alanlar başta olmak üzere tüm ekonomik kesimlerin, sıhhat siyasetleri ve sıhhat hizmet altyapısı ile çalışma hayatının, toplumsal hizmetlerin ve kentsel altyapıların iklim değişikliğinin tesirlerine ahenk tedbirleri ile güçlendirilmesi gerekiyor.”
İklim Politika Kurulu ve Bağımsız Bilimsel Danışma Kurulu kurulmalı
“Kanun’da, iklim maksatlarının belirlenmesi, gayelere ulaşıp ulaşılmadığının izlenmesi, raporlanması ve denetlenmesi süreçleri ayrıntılı olarak tasarlanmalı. Bu süreçlerde, ‘kapsayıcılık’, ‘bağımsızlık’, ‘bilim temellilik’, ‘uygulamada eşgüdüm’, ‘izleme ve kontrolde şeffaflık’ ile ‘hesap verebilirliği’ garanti altına alacak kurumsal yapılar/mekanizmalar oluşturulmalı.”
Adil Geçiş Düzeneği eklenmeli
“İklim değişikliği ile uğraş, karbon ağır, kirli kesimlerin terkedilmesini ya da dönüştürülmesini gerektiriyor. Net sıfır maksadıyla uyumlu bir güç dönüşümü için kömürlü termik santrallerin kapatılması ve kömür madenciliğinin terk edilmesi kaçınılmaz. Bu süreçte fosil yakıtlara dayalı bir güç sisteminin doğurduğu toplumsal mağduriyetlere (hava kirliliği sonucu erken vefatlar, tarım yerlerinin yok olması, doğal alan kaybı, mülksüzleşme vb.) plansız bir çıkışla birlikte yeni mağduriyetlerin eklenmemesi için adil geçiş düzeneklerinin kurulması kural.”
İklim adaleti perspektifi dahil edilmeli
“İklim değişikliğinin tesirlerine karşı en kırılgan kesim olan başta bayanlar, çocuklar, engelliler, fakirler olmak üzere tüm kişi ve kümelere, iklim değişikliğine karşı direnç kazandırılmalı ve bu tesirlere karşı gerekli ahenk kabiliyetinin sağlanmasını kanun garanti altına almalı. Türkiye olarak, iklim adaletini gerçek kılan, kimseyi geride bırakmayan, toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten, gelecek jenerasyonların haklarını dikkate alan ve yapısal eşitsizlikleri gidermeye odaklı bir iklim kanununa gereksinimimiz var.”
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kısmı revize edilmeli
“Emisyon Ticaret Sistemi, lakin savlı bir emisyon azaltım gayesi olduğunda ve dallar için caydırıcı bir karbon fiyatı öngördüğünde fonksiyonlu olabilir. Lakin Türkiye’nin argümanlı bir emisyon gayesi yok. Ayrıyeten taslakta yer alan ETS sistemi, birtakım bölümlere emisyon müsaadelerinin fiyatsız verilmesi riski taşıyor. Bu da tıpkı Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemi’nin birinci yıllarında olduğu üzere birçok bölüme fiyatsız emisyon müsaadesi verip karbon fiyatlarını düşürebilir.
Öte yandan taslakta öngörülen istekli karbon piyasalarından edinilecek denkleştirme araçlarının (basit bir tabirle tesislerin yahut işletmelerin sorumlu oldukları emisyonları ağaçlandırma vb. uygulamalar sonucu engellediği yahut azalttığını belgeleyerek telafi etmesi) da ETS’ye dahil edilmesi emisyon azaltımına yönelik bir piyasanın oluşumunu daha da zorlaştırır. AB’deki piyasaya nazaran düşük bir karbon fiyatı, Yeşil Mutabakat kapsamında kurulan sonda karbon düzenlemesinden kaynaklanan maliyetlerin faturasının kamu kaynaklarından ödenmesine neden olacak. Ayrıyeten bu düzenek düzgün tasarlanmazsa şirketlerin kendilerine dağıtılacak bedelsiz kirletme hakları üzerinden haksız kar elde etme riski yüksek. Bu da ülke kaynaklarının toplumsal adalete uygun bir biçimde dağıtılmasını engelleyecek.”
İmzacı kurumlar:
- Hukuk, Tabiat ve Toplum Vakfı – HUDOTO
- WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı)
- Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)
- Avrupa İklim Hareket Ağı (CAN Europe)
- Türetim İktisadı Derneği
- 350 Türkiye
- Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels)
- Greenpeace Türkiye
- Yeşil Niyet Derneği
|
“Yunanistan’da Müslüman, Türkiye’de gavur tohumu”; Kayıp bir neslin kıssası ‘Mübadele’
|
