Dünyamız son süratle değişmeye ve her geçen gün geliştirilen yeni bir icat, teknoloji ya da inovasyon ile yine biçimlenmeye devam ediyor. Bilhassa son yıllarda teknolojide meydana gelen baş döndürücü gelişmeler ve hayatımıza giren yeni uygulamalar ve servisler, günlük hayatlarımızı baştan aşağı şekillendirmeyi sürdürüyor. Son 10 yıla damgasını vuran yapay zeka, metaverse, bulut teknolojileri, otonom aygıtlar üzere birçok yenilik geleceği her gün bize bir adım daha yaklaştırıyor. Bu yazımızda geleceği bizlere artık bugünden yaşanan teknolojilerinden birkaçını derledik.
Bireyleri Sıhhat Hizmetlerinin Merkezine Koymak
2025 yılına kadar kültürü, bilgi teknolojisini ve sıhhati birbirinden ayıran çizgiler bulanıklaşacak. Biyoloji mühendisliği, makine öğrenmesi ve paylaşım iktisadı, sıhhat sürecinin kurumlardan bireye taşınarak merkezileştirilmesi için bir çerçeve oluşturacak. Biyoloji mühendisliği dünyanın her köşesindeki bireylere kolay, düşük maliyetli teşhis testleri sunacak. Sonuç olarak, bulaşıcı hastalıklar üzere akut şartlarda morbidite, mortalite ve maliyetler azalacak, zira yalnızca en şiddetli olaylar ek bakıma gereksinim duyacak. Eşzamanlı olarak maliyetlerde düşüş ve bakım kalitesinde artış gerçekleşecek.
Tıpta Yeni Bir Dönem
2025’in teknolojide en büyük imkanları sağlayacağı alanların başında tıp ve sıhhat geliyor. Nexter.com sitesinin bir tahliline nazaran, insanlığın 2025’te sahip olacağı farklı tıp teknolojileri tıpta yeni ihtilallerin kapısını aralamaya aday görünüyor. Bunlardan biri elektronik deri olacak. Çünkü Tokyo Üniversitesi araştırmacıları, kalp atışı üzere hayati belirtileri ölçebilen ve bunları bir deri ekranında gerçek vakitli olarak gösterebilen bir e-cilt geliştirdiler. Gelecekte birden fazla kişinin bu türlü bir aygıtla donatılacağı öngörülüyor. Tıptaki oyun değiştirici bir öteki gelişme ise dijital haplar. Bu çeşit haplar, bir hekimin, hastasının haplarını aldığı tarih ve saati gösteren elektronik datalara ulaşmasını sağlayan gömülü bir sensöre sahip. 2025 ve sonraki yıllarda yaygınlaşması beklenen bu teknoloji, hastalara kritik ilaçlarını almalarını hatırlatmak için yaratıldı. Benzeri formda çeşitli organların üç boyutlu yazıcıda basılmasına imkan sağlayan 3D Biyoprinting ile genom bilimindeki çığır açıcı gelişmelerin de 2025 yılında tıbbın vazgeçilmez araçları ortasında yerini alması bekleniyor.
Dijital İkizler Tarafından Desteklenen Pak Güç Devrimi
Dijital ikiz (fiziki aygıtların sanal kopyaları) teknolojisiyle sistemleri ve yapıları gerçek vakitli olarak izleme ve bunlardaki muhtemel arızaları evvelce anlayarak düzeltme yeteneği kazanmak, daha inançlı ve sağlam bir altyapıya sahip olmamızı sağlayacak. Markets & Markets’in 2020 Haziran tarihli bir raporuna nazaran, 2019’da 3,8 milyar dolar olan dijital ikiz pazarının, yılda yüzde 45,4 büyüyerek 2025 yılına kadar 35,8 milyar dolara çıkacağı iddia ediliyor.
Akselos CEO’su Thomas Laurent’e nazaran, dijital ikiz teknolojisinin en büyük yararlarının görüleceği alanlardan biri de pak güç olacak. Önümüzdeki beş yıl boyunca, güç dönüşümü kritik eşiğe ulaşacak ve yenilenebilir güç suram maliyeti, fosil yakıtların marjinal maliyetinden daha düşük olacak.
Yapay zeka ile donatılmış sistemler
Yapay zeka günlük hayatlarımızda artık bir rutin olarak yer almaya devam ediyor, iş hayatından özel hayata endüstriden üretim sistemlerine kadar günlük hayatın içerisindeki birçok noktada yapay zekanın bizlere sunduğu avantajlardan faydalanıyoruz. 2025 yılında sonrasında Yapay zeka tabanına akıllı teknolojilerin çok daha fazla kendine yer bulacağı ve günlük hayatımıza geleceği bir devir yaşayacağız. Evvelden yalnızca sinemalarda izlediğimiz yapay zeka uygulamaları artık günlük hayatımızın içerisinde daha fazla yer alacak. Eğitim ve sıhhat başta olmak üzere birçok alanda yapay zeka uygulamalarını daha fazla görürken Bu akıllı algoritmaların bizim elimize birçok noktada inisiyatif kullanarak karar verdiğini ve hayatlarımızı yönlendirdiğini göreceğiz. Yapılan birçok farklı ve bağımsız araştırmaya nazaran önümüzdeki 20 yıl içerisinde yapay zeka tabanlı sistemlerin günlük hayatımızın %50’sinden fazlasında yer tutacağını görüyoruz.
Enerji Dönüşümü Kapıda
İnsanlık bugüne kadar hiç olmadığı kadar büyük bir iklim krizi ile karşı karşıya. Bu iklim krizi hepimizin önümüzdeki yıllarda çok daha farklı bir dünyada yaşayacağımızı gözler önüne seriyor. Tüm canlı ekosistem büyük ziyanlar ve değişimlerle karşı karşıya kalacak. Bunun için ülkeler başta olmak üzere birçok sivil toplum kuruluşu ve birey, iklim krizini engellemek için harekete geçmiş durumda. Karbon ayak izini sıfıra indirmek ve önümüzdeki yılları daha sürdürülebilir bir dünyada yaşamak için bugünden yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş başladı. Sıfır Karbon ayak izine ulaşma yolunda atılan birçok adım, yeni ve alternatif güç kaynaklarının hayatımıza daha fazla yer elde etmesini sağlayacak. Artan dijital dönüşümün bir sonucu olarak, karbon yüklü dallar, ziyanlı emisyonları azaltmak için milyarlarca irtibatlı aygıttan gerçek vakitli bilgiler kullanarak yapay zekâ ve makine öğrenmesi üzere gelişmiş teknolojileri kullanabilecek ve karbon ayak izlerini azaltacak. Dünyanın bu alandaki en değerli kuruluşlarından Memleketler arası Yenilenebilir Güç Ajansının (IRENA) Global Yenilenebilir Güç Görünümü 2020 Raporu’na nazaran, 2050’de toplam son güç kullanımının yaklaşık yüzde 65’i yenilenebilir güçten karşılanacak ve bu da elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 86’sını oluşturacak. Yenilenebilir güç ve güç verimliliği tedbirleri, potansiyel olarak gerekli karbon azaltımının yüzde 90’ını sağlayabilir. Özcesi günlük hayatımızda yenilebilir güç kullanan aygıtları ve teknolojileri çok daha fazla göreceğiz.
Kuantum Bilgi İşlemciler
Her geçen gün katlanarak artan bilgi sayısı ve büyük datanın geldiği nokta, önümüzdeki yıllarda bilgisayar sistemlerinin altyapısında da kıymetli değişimleri beraberinde getirecek. Süreçleri çok daha süratli çözen ve kendisine gelen milyarlarca bilgiden manalı sonuçlar çıkaran kuantum bilgisayarlar, artık yalnızca uzay teknolojilerinin ya da üst seviye bilimsel kurumların kullandığı aygıtlar olmanın çok ötesine geçecek. Kendi teknolojileri de süratle gelişen ve süreç kapasitesi çok büyük oranda artan bu bilgisayarlar, dijitalleşmenin temel bir modülü olarak günlük hayatımızda da karşımıza çıkmaya başlayacak. Tahminen birinci etapta yalnızca art planda kalacak olan kuantum bilgisayarlar, gelecekte kullanımını da kolaylaştırarak ferdî seviyede bir alana yayılacaklar.
Nanoteknoloji Sıhhatte Çığır Açacak
Son yıllara damga vuran fakat bilhassa askeri alanlardaki kullanımları nedeniyle biraz daha derinden ve sessiz formda ilerleyen bir öbür uygulama da nanoteknoloji olacak. Daha çok üniversitelerin ve bilimsel çalışmalar yapan kuruluşlarından ilgi alanındaymış üzere gözüken nanoteknoloji, bilhassa tıpta büyük ve devrimsel değişimlere imza atacak. Hastalıkların teşhisi, tedavisi ve hatta çeşitli çalışmalarla büsbütün ortadan kaldırılması için kullanılacak olan bu teknolojiler, yüklü olarak nanorobotik aygıtlar ve nanofarmasötikler üzere kullanımları ile hizmetimize sunulacak. Enfeksiyonlarla çabada, kanserlerin yok edilmesinde ve hücrelerde genetik yanılgıların düzeltilmesinde bağışıklık sistemine olacak birçok alanda nanoteknolojinin gücünden daha fazla yararlanılacak. Yalnızca tıpla sonlu kalmayacak biçimde dokumacılık, giyilebilir teknolojiler ya da uzay teknolojileri üzere alanlarda da değerli değişimler yaratacak nanoteknoloji, geleceğin dünyasındaki yerini şimdiden almaya başladı.
Edge Bilişim Yaygınlaşacak
Dijiltalleşmenin çok hızlandığı günümüzde geleceği değiştirecek teknolojilerden bir başkası de edge bilişim olacak. Daha süratli ve eksiksiz data transferi konusunda yenilikler getiren bir teknoloji olan bu sistemler, düşük gecikme müddetleri ve yüksek süratli bilgi sürece özelliklerine sahip olacak. Data depolama konusunda da çığır açacak bu teknolojinin büyük data sürece ve kıymetlendirme alanında da büyük yeniliklere imza atması bekleniyor. Bulut sistemleri ve objelerin interneti üzere uygulamaların edge bilişim sistemleri ile donatılması ve buradan yola çıkarak da birçok alanda dijitalleşmenin çok daha süratli bir hale gelmesi bekleniyor.
Davranışların İnterneti (IoB – Internet of Behaviors)
Nesnelerin İnterneti (IoT) son yıllara damga vuran bir teknoloji olarak öne çıktı ve bilhassa otonom araçlar, akıllı mesken konseptleri üzere teknolojilerde kendisini çok daha fazla gösterdi. Karar verme ve davranma noktasında bilgilerden yola çıkan ve öngörü sistemleri ile hareket eden objelerin interneti, yerini farklı paradigmalarla çalışan davranışların internetine (IoB) bırakacak. Bilhassa pazarlama ve satış alanına odaklanan ve tüketicilere daha süratli ve aracısız ulaşmak isteyen kurumların daha sık tercih edeceği davranışların interneti, ferdî olarak topladığı dataları daha net ve süratli kararlar vermek için kullanacak. Bilgileri kişiselleştirerek sunan bu sistem, sıhhat ve eğitim üzere alanlarda büyük değişimlere de neden olacak. Yeniden pazarlamanın yüklü olduğu e-ticaret üzere yerlerde de çok daha fazla karşımıza çıkacak.
5G Global Ekonomiyi Geliştirecek ve Hayat Kurtaracak
5G standartları saniyede 1 GB’a ulaşan akıl almaz kablosuz irtibat suratına -ABD’deki ortalama geniş bant ilişki suratından 50 kat daha hızlı- ve gecikmelerin azalmasına yönelik planları içeriyor. Bu sayede en âlâ oyunları takılmadan oynayıp, bulutta bulunan yapay zekâ sistemlerinden beslenen robotlar kullanabileceğiz. 5G’nin bir yandan da teknolojik ortamı değiştirebilecek inovasyonlar ve şirketler doğurması bekleniyor. Çeşitli varsayımlara nazaran, bu teknoloji önümüzdeki devirde global iktisada birkaç trilyon dolar katkı sağlayabilir.
Yüzeylerde Gizlenen Mikroskopik Sırlar
Dünya üzerindeki her yüzey, hem artık hem de gelecekte pandemi ile bağlı krizlerden kaçınmak için gerekli olan bâtın bilgileri taşıyor. İnsanların hayatlarının yüzde 90’ını geçirdiği etraf bakteriyel, mantarsı ve viral ekosistemlerden oluşan doğal mikrobiyomlarla doludur. Mikrobiyom bilgilerini süratli bir halde örnekleme, dijitalleştirme ve yorumlama yeteneğimizi hızlandıran teknoloji, patojenlerin nasıl yayıldığına dair anlayışımızı değiştirecek. Bu görünmez mikrobiyom bilgi katmanının ortaya çıkarılması, insanların ve kümelerin patojenleri ne vakit ve nerede sakladıklarını, hangi yüzeylerin ve ortamların en yüksek iletim riskine sahip olduğunu ve bu risklerin vakit içinde nasıl değiştiğini iddia edebilecek genetik imzaları tanımlayacak. Mikrobiyom bilgi tahlillerinin önümüzdeki beş yıl içinde hızlandığını göreceğiz. Bu bilgiler sırf salgın hastalıklardan kaçınmamıza ve bunlara karşılık vermemize yardımcı olmakla kalmayacak, birebir vakitte binalar, otomobiller, metrolar ve uçaklar üzere ortamları nasıl tasarladığımızı, işlettiğimizi ve temizlediğimizi ve ayrıyeten halk sıhhatinden ödün vermeden ekonomik aktiviteyi nasıl desteklediğimizi de etkileyecek.
Sağlıkta Diyet Yoluyla Korunmaya Geçiş
2025 yılına kadar sıhhat sistemleri, bitki istikametinden varlıklı, besin yoğunluğu yüksek beslenme üslubunun sıhhate yararlarının gerisindeki gelişmekte olan bilime dayanan önleyici tıp yaklaşımlarını benimseyecek. Bu eğilim, bitkisel beslenmenin insan sıhhati üzerindeki rolü hakkındaki bilgimizi katlayarak artıran yapay zekâ takviyeli ve biyoloji tabanlı teknoloji sistemleriyle sağlanacak.
İnsanlar şimdi bitkilerin potansiyelinin tam olarak farkında değil. Yapay zekâ ve makine öğrenmesi üzere gelişmekte olan teknolojiler, araştırmacıların bitkiler ve beşerler ortasındaki biyolojik ilişkiler hakkında daha fazla bilgi edinmesine yardımcı oluyor. Bilim insanları bitkisel besinlerin geniş dünyasını “beslenmenin karanlık maddesi” olarak isimlendiriyor zira bugüne kadar bu moleküllerin yalnızca yüzde 1’inden daha azı kataloglanmış durumda. Bitkisel besinler hakkında daha fazla bilgi edinme ve tesirlerini daha somut bir biçimde sıhhatle ilişkilendirme fırsatı ise çok büyük. Örneğin Brightseed şirketi sistematik olarak bilinmeyen bitki bileşiklerini tanımlayan ve insan sağlığındaki muhtemel rollerini kestirim eden Forager isimli güçlü bir yapay zekâ yarattı. Metabolik sıhhati düzgünleştirme potansiyeline sahip güçlü bir bitki besin hususu keşfeden Brightseed, bu unsur üzerinde klinik çalışmalara 2021’den evvel başlayacak. Bu keşfin, kronik metabolik hastalık riski yüksek olan dünya çapında iki milyardan fazla insan için derin tesirleri olabilir. Karaciğerdeki yüksek yağ düzeyleri (doğrudan çok yemekten kaynaklanır), global nüfusun yüzde 25 ila 30’unu etkiliyor. Karaciğer yağlanması hastalığı olan bu bireylerin erken ölme mümkünlüğü yüzde 57 daha fazla ve diyabet dahil olmak üzere öbür metabolik hastalıkları geliştirmeye çok daha yatkınlar. Bu bitkisel besinin keşfi, beslenme anlayışını derinlemesine değiştirebilir.
5G Global Ekonomiyi Geliştirecek ve Hayat Kurtaracak
5G standartları saniyede 1 GB’a ulaşan akıl almaz kablosuz ilişki suratına -ABD’deki ortalama geniş bant temas suratından 50 kat daha hızlı- ve gecikmelerin azalmasına yönelik planları içeriyor. Bu sayede en yeterli oyunları takılmadan oynayıp, bulutta bulunan yapay zekâ sistemlerinden beslenen robotlar kullanabileceğiz. 5G’nin bir yandan da teknolojik ortamı değiştirebilecek inovasyonlar ve şirketler doğurması bekleniyor. Çeşitli varsayımlara nazaran, bu teknoloji önümüzdeki devirde global iktisada birkaç trilyon dolar katkı sağlayabilir.
Kaynak:thinktech.stm.